هند

آیا شب‌ها تاریخی برای گفتن دارند؟ اگر تاریخ شب‌های طبقه‌ی کارگر نوشته شود، چه شکلی خواهد داشت؟ این پرسشی است که مرا به پژوهش درباره‌ی زندگی کارگران فقیر در قرن نوزدهم در هندِ تحت استعمار مشتاق کرد. می‌خواستم بدانم کارگران فقیری که در کارخانه‌های تولید پارچه‌های پنبه‌ای در بمبئی روزانه ۱۳ تا ۱۴ ساعت کار می‌کردند، شب‌ها چه می‌کردند. آیا آن‌ها فوراً به بستر می‌رفتند یا با دوستان خود معاشرت می‌کردند و در خیابان‌های شهر به گشت و گذار می‌پرداختند؟

پیش‌آهنگان هنر ملی عموماً دو نوع هستند. بعضی گروه‌ها مانند دیوارنگاران انقلابیِ مکزیکی، آگاهانه قصد دارند جنبه‌ای از کشور خود را به تصویر کشند: مردمش، مناظرش، و فرهنگش. برخی دیگر، مانند اکسپرسیونیست‌های انتزاعیِ آمریکایی، سبک یا رویکردی نو را تکامل می‌بخشند و از مرزهای زیبایی‌شناسی موجود گذر می‌کنند، پیشرفتی که تنها بعدها ممکن است با کشور مبدأ خود مرتبط شود.

پارسال شهید العلم، عکاس بنگلادشی، به اتهام انتقاد از کشورش بازداشت شد و بیش از 100 روز را در زندان گذراند. زمانی که او پشت میله‌های زندان بود آرونداتی روی، رمان‌نویس هندی، به وی نامه‌ای نوشت. حال، پس از آزادی، شهید العلم به او پاسخ می‌دهد.

خیزش ملی‌گرایی هندو به تجدید حیات سنت «شاعری» در دهلی انجامیده است، سنتی که از نظر تاریخی با سیاست مقاومت گره خورده است. ورزشگاه هاکیِ دهلی از چهاردهم تا شانزدهم دسامبر گذشته میزبان «جشنِ ریخته»، جشنواره‌ی فرهنگی اردو بود. حدود ۱۰۰ هزار زن و مرد از سنین و طبقات گوناگون به این ورزشگاه رفتند تا از برنامه‌های شعرخوانی، میزگردهای بحث و گفت‌وگو، و غرفه‌های آشپزی و خطاطی دیدار کنند. محبوبیت این جشنواره بازتاب ارج و قربی است که مردم برای شعر اردو قائل‌اند.

انجمن جهانی قلم 15 نوامبر را «روز جهانی نویسندگان دربند» نامیده است. امسال در این روز آرونداتی روی، داستان‌نویس هندی، با انتشار نامه‌ای خطاب به شهید العَلَم، عکاس متهم به انتقاد از بنگلادش، از بازداشت و قتل روشنفکران دگراندیش، و لزوم همبستگی و مقاومت در برابر سانسور سخن گفته است.