از زمانی که کتاب زندگی و سرنوشتِ واسیلی گروسمن پس از مرگ او در سال ۱۹۸۰ برای نخستین بار انتشار یافت، این کتاب را به عنوان یکی از مهم‌ترین کتاب‌های دوران ما ستوده‌اند. لئون آرون آن را «بزرگ‌ترین رمان روسی قرن بیستم» خوانده است. به گفته‌ی لیندا گرانت در گاردین این تا کنون تنها کتابی بوده که جهان‌بینی او را متحول کرده است: «سه هفته طول کشید تا آن را خواندم و سه هفته‌ی دیگر در نقاهت آن تجربه بودم، و در آن مدت تنفس هم برایم مشکل بود.»
مدتی کوتاه بعد از آن که هیتلر در سال ۱۹۳۳ به قدرت رسید، یک زن سی‌ساله در برلین خواب‌های عجیبی دید. در یکی از آنها تصاویر معمول در محله‌شان غایب بودند و به جای آنها پوسترهایی گذاشته شده بود که بیست کلمه‌ی ممنوع را فهرست می‌کردند. اولین کلمه «خداوند» بود و آخرین کلمه «من».
دموکراسی به دردسر افتاده است. دیدگاه خوش‌بینانه‌ای که پس از سقوط کمونیسم جهان را فراگرفته بود در حال محو شدن است. سال گذشته نشریه‌ی اکونومیست در نمایه‌ی سالانه‌ی خود از دموکراسی در جهان، ۸۹ کشور را تنزل داد، سه برابر بیش از کشورهایی که ترقی کرده بودند. از ویکتور اوربان در مجارستان گرفته تا رودریگو دوترته در فیلیپین، از نیکولاس مادورو در ونزوئلا گرفته تا ولادیمیر پوتین در روسیه و دانیل اورتگا در نیکاراگوئه، رهبران مقتدر در حال سرکوب آزادی‌های مدنی و حقوق بشر هستند.
این تصور وجود دارد که مخالفان هیتلر به طرز اسف‌باری کم‌تعداد بودند، و اکثر آنها هم ملی‌گرایان متعصبی بودند که هرگز نمی‌توانستیم با آنها معامله کنیم. این تصور نادرست و نامنصفانه است. همه‌‌ی کسانی که در برابر هیتلر به پا خاستند نظامی، اشراف پروسی و سیاستمداران غیرنظامی نبودند. مردم «عادی» هم شهامت زیادی از خود نشان دادند.
اندیشه‌های ایوان ایلین، فیلسوف سیاسی و متفکر دینی روسی، در روزگار خودش چندان اثرگذار نبودند. اما با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و از هم پاشیدن ایدئولوژی کمونیسم، آموزه‌های ایلین در باب اقتدارگرایی، میهن‌پرستی، و جایگاه ویژه ملت روسیه مورد توجه گسترده‌ی حاکمان این کشور، و به ویژه شخص ولادیمیر پوتین، قرار گرفته است. ایلین چه افکاری در سر داشت، و چرا تا به این حد به آموزه‌های او استناد می‌شود؟
فلسفه در آلمان رونق پیدا کرده است. ثبت‌نام دانشجویان در دوره‌های فلسفه نسبت به سه سال گذشته یک‌سوم افزایش یافته است. متخصصان این رشته در تد سخنرانی می‌کنند، کتاب‌های پرفروش می‌نویسند، برنامه‌های تلویزیونی پربیننده تولید می‌کنند و جشنواره‌هایی مثل فیل.کُلن برگزار می‌کنند که هر سال در ماه ژوئن بیش از ۱۰ هزار شرکت‌کننده را به این شهر می‌کشاند.