به بام خواندنِ سپیده؛ منوچهر یکتایی

مادران شنبه گروهی از زنان‌اند که از سال ۱۹۹۵ و به دعوت امینه اوجاک شکل گرفت. امینه که ۵۵ روز در جستجوی پسرش، حسن اوجاک، بود در نهایت جسد شکنجه‌شده‌ی او را در گورستان افراد بی‌هویت یافت. این زنان هر شنبه ظهر، نیم ساعت در میدان گالاتاسرای ترکیه گرد هم می‌آمدند. این گردهمایی در اعتراض به ناپدیدشدن‌های اجباری و قتل‌های سیاسی ترکیه در جریان کودتای نظامی دهه‌ی ۸۰ و ۹۰ میلادی است.

شیخا ریمیتی خواننده‌ی اهل الجزایر است که با ترانه‌هایش به جنگ تابوهای جامعه رفته است. مشکلات زنان و محدودیت‌ها و رنج‌های آنان از جمله مضامین ترانه‌های اوست که دولت اسلامگرای الجزایر آن را برنتافت و او در سال ۱۹۷۸ ناچار به ترک وطن شد. اما حال در قلب شهر پاریس میدانی به نام اوست.

نقشه‌ای با خاطره‌ها، صداها و تصویرهایی از خیابان‌های تهرانِ دهه‌ی شصت، به روایت مبارزان سیاسی آن دوران. مهدی شبانی با بهار مجدزاده هنرمند و طراح این نقشه گفتگو کرده است.

مادران میدانِ «مایو» انجمنی از مادران آرژانتینی است که فرزندانشان در جریان دیکتاتوری نظامی بین سال‌های ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۳ ناپدید شدند. در سال ۱۹۷۷ چهارده زن که در جستجوی فرزندان مفقودشده‌شان بودند هر پنجشنبه بعدازظهر در میدان اصلی بوئنوس‌آیرس تجمع کردند. آنها روسریِ سفیدی به سر می‌کردند که بر روی آن نام و تاریخ ناپدید شدنِ فرزندانشان گلدوزی شده بود و نماد بارزی از این دادخواهی شد.

سی سال درگیری در ایرلندشمالی میراثی عمیق و تفرقه‌برانگیز برجا گذاشته است. ریتا دافی، نقاش اهل ایرلند شمالی، در تلاش برای به خاطر سپردن آن دوران و قربانیان آن از طریق نمادسازی در آثارش با نگاهی دادخواهانه است.

شعار «ژن، ژیان، ئازادی» نخستین‌ بار در سال ۱۹۸۷ توسط جنبش آزادی‌بخشِ زنان کردستانِ ترکیه سر داده شد. بعدها مادران شنبه که در نتیجه‌ی ناپدیدشدن قهری فرزندانشان در استانبول تحصن می‌کردند این شعار اعتراضی را تکرار کردند.

هدف از برگزاری «روز جهانی صلح» نشان دادن تصویر جهانی عاری از خشونت و جنگ در سراسر جهان است. جهانی که در آن کودکان، فقط در آرزوی صلح نقاشی نکنند بلکه صلح حق بدیهی هر کودکی باشد. این روز، هر ساله با موضوعی متفاوت گرامی داشته می‌شود. شعار سال ۲۰۲۲ برای روز جهانی صلح «پایان دادن به نژادپرستی و برقراری صلح» است.

سرکوب بهائیان ایران در چند هفته‌ی گذشته شدت گرفته است. جامعه‌ی جهانی بهائی در بیانیه‌ای مطبوعاتی که روز ۱۰ شهریور منتشر شده از ۲۴۵ مورد سرکوب و آزار در یک ماه گذشته خبر داده است. از جمله «دستگیری، حبس، تخریب و مصادره‌ی خانه‌ها و املاک، یورش به منازل و اماکنِ کسب‌و‌کار، ضرب و شتم، امتناع از ارائه‌ی خدمات درمانی به بازداشت‌شدگان و محروم کردن بیش از صد جوان بهائی از تحصیلات دانشگاهی.»

مجموعه‌ی پیشِ رو عکس‌هایی است از پایتخت آلمان، برلین. شهری که این روزها در آن زندگی می‌کنم، بعد از جنگ جهانی دوم بخش وسیعی از این شهر تخریب شده و به همین دلیل برلین نسبت به دیگر پایتخت‌های اروپا چهره‌ی متفاوتی دارد؛ هم از لحاظ معماری و هم از لحاظ فرهنگی. من در این مجموعه تلاش می‌کنم تا چهره‌ی دیگری از زندگی را نشان بدهم، چیزی شبیه دهه‌های شصت و هفتاد میلادی.

عباس معروفی، نویسنده‌ی شهیر ایرانی پنجشنبه ۱۰ شهریور ۱۴۰۱ در تبعید درگذشت. او در این گفتگو که در سال ۲۰۱۸ و در حاشیه‌ی نمایشگاه «کتاب بدون سانسور» انجام شده، بخش‌هایی از آخرین رمانش «نام تمام مردگان یحیاست» را می‌خواند، درباره‌ی آن حرف می‌زند و از لذت نوشتن و زندگی‌اش در تبعید به‌عنوان نویسنده و ناشر می‌گوید. آقای معروفی در سال ۱۳۷۴ و در پی تهدیدها و ممنوعیت‌ها ایران را ترک کرد و ساکن برلین شد. او در بخشی از این گفتگو می‌گوید «می‌خواهم خودم را خرج کتاب و کلمه و فرهنگ و انسان کنم.»

قربانیان خشونت به دلیل اعتقادات، شامل اقلیت‌های مذهبی، غیرمذهبی، دگرباشان جنسی، پناهجویان و کودکان و زنانی هستند که با انواع مختلفی از تبعیض و خشونت مواجه هستند. نام‌گذاری روز ۲۲ اوت به عنوان «بزرگداشت قربانیان خشونت به علل مذهبی یا اعتقادی» اندکی پس از حملاتی مرگبار به کلیساهایی در سریلانکا و مساجدی در نیوزیلند در سال ۲۰۱۹ به تصویب سازمان ملل متحد رسید. جامعه‌ی جهانی در این روز به بازماندگان و قربانیانی که به دلیل عقیده یا دین خود مورد تهدید، حمله و خشونت قرار گرفته و می‌گیرند ادای احترام می‌کند.

موسی آنتر، یا به قول دوستدارانش «آپه موسی»، یکی از نمادهای مردم کرد است. «آپه» در زبان کردیِ کرمانجی به معنای عمو است. لقب «عمو موسی» حاکی از جایگاه او در میان کردهای ترکیه است. او عمویی بود که زبان و فرهنگ کردی را برای خانواده‌ی بزرگش حفظ کرد و پرورش داد.

«سلاطین خیابان‌ها» داستان چند جوان است که از پایه‌گذاران ورزش پارکور در ایران می باشند. آنها قصد دارند نخستین فستیوال شهریِ این ورزش را برپا کنند که با مشکلاتی روبرو می‌شوند. این فیلم محصول سال ۱۳۸۹ است.

تا اواخر قرن نوزدهم، اقلیت‌های جنسی و جنسیتی هرگز آشکارا در عکسی ثبت نمی‌شدند و روابط همجنس‌ها عمدتاً به شکل رفاقت‌های سرشار از محبتی که «چیزی جز دوستی نبود» به تصویر کشیده می‌شد. با این حال، هنرمندان توانستند با استفاده از سبک یونانی-رومی‌ رایج در قرن نوزدهم، عکس‌هایی از هم‌جنس‌کامگی را به تصویر بکشند.

یادی از اورهان ولی، شاعر پیشرو و توانای ترکیه، که هر چند عمر کوتاهی داشت و در ۳۶ سالگی درگذشت، شاعری اثرگذار و از بانیان موج نو در شعر ترکیه بود.