تبعیض دینی و نظریه‌ی برخوردِ تمدّن‌ها

گُنول تُل/ یاسمین آق‌بابا

بر اساسِ نظریه‌ی "برخورد تمدن‌ها"ی هانتینگتُن، در دنیای پس از جنگِ سرد، هویتِ فرهنگی اهمیت یافته و عواملی همچون افزایش جابجایی مردم بر اثر مدرنیزاسیون، برخوردِ تمدن‌ها، از جمله تمدن‌های اسلامی و غربی، را گریزناپذیر کرده است. این پژوهش با مطالعه‌ی وضعیت ۱۳۵ اقلیت قومی- دینیِ در مخاطره بعضی از فرضیه‌های این نظریه را می‌آزماید. 

ماهیت شر

دیوید لیوینگستُن اسمیت

تجربه‌ی تاریخی نشان داده که انسانیت‌زدایی به خشونت و سرکوب می‌انجامد اما به رغم فراگیری این فرایند، آگاهی عمیقی از آن نداریم. "ماهیت‌باوری روانی" با آشکار ساختن این واقعیت که انسان‌ها به طور مادرزادی ماهیت‌باورند، پرتوی بر فرآیند انسانیت‌زدایی می‌افکند و علت شیوع آن را توضیح می‌دهد.

مدارس فراموش شده

سُلی شاهور

در اواخر دوران قاجار، بهائیان مدارس مدرنی را بنا نهادند. شهرت این مدارس چنان فراگیر شد که خانواده‌هایی از پیشینه‌های دینی و طبقاتی گوناگون فرزندان خود را برای تحصیل به آن می‌فرستادند. نویسنده‌ی این اثرِ پژوهشی کم‌نظیر با بررسی پیدایش، توسعه و تعطیلی این مدارس به نقش مهم بهائیان در نظام آموزشی ایران می‌پردازد.

آزادی دین و دگردیسی نظم عمومی در فرانسه

ریم-سارا اَلووا

در سپهر سیاسی دوران معاصر، دولت‌ها برای کنترل فضای اجتماعی از مفهوم نظم عمومی سود می‌جویند. در فرانسه، و در مواجهه با پررنگ شدن هویت اسلامی در جامعه، نظم عمومی به ارزش اجتماعی لائیکی تبدیل شده که رابطه‌ی آن با آزادی‌های دینی مبهم است.

هویت و جنگ: به سوی آینده‌ای متفاوت

پیام اخوان

در عصرِ جهانی‌شدن، واقع‌گرایی سیاسی پاسخگوی نیازهای دنیایی به هم پیوسته نیست. هر چند بی‌تردید در مرحله‌ی بعدی تکاملِ اجتماعیِ انسان، صلحی جهانی پدید خواهد آمد اما اگر وحدت اساسی نوع بشر را نپذیریم و بر اساس آن عمل نکنیم، راه صلح از میان خون و آتش خواهد گذشت.

پاریس و سرنوشت زمین

پیتر سینگر

فیلسوف نامدارِ آمریکایی با ابراز نگرانی از احتمال وقوع فاجعه‌ای زیست‌محیطی بر اثر تغییرات خطرناک در سامانه‌ی اقلیمی بر ضرورت جایگزینی انرژی‌های پاک و پایدار به جای سوخت‌های فسیلی و کاهش مصرف گوشت قرمز تأکید می‌کند. به نظر او، بی‌اعتنایی به چنین اصلاحاتی، جنایت علیه بشریت و کره‌ی زمین است.

اشباح سال نوهای گذشته و سال نوهای آینده

زیگمُنت باومَن

جامعه‌شناسِ تیزبین با تأمل بر سال نو میلادی، توجه ما را به وضعیت کنونی بشر جلب می‌کند. همان طور که مرز میان سالِ پایان‌یافته و سالِ پیش‌رو، تأمل بر گذشته و تصمیم‌گیری برای آینده است، وضعیت بشر نیز اکنون "مرزی" است: حال زمان اخذ تصمیم‌های دشوار و پایبندی فداکارانه به آنها است.

تاریخ اجتماعی روابط جنسی در ایران

هرمز ابراهیم‌نژاد

این کتاب با استناد به گزارش جهانگردان، منابع آرشیوی ایرانی و بین‌المللی و نیز داده‌های دولتی تنوع، ماهیت و مسائل مربوطه به روابط جنسی در ایران را با توجه به زمینه‌های فرهنگی و دینی این کشور، طی 2500 سال گذشته بررسی می‌کند.

سرکوب و هنرِ نوشتن

لئو اشتراوس

آیا سرکوب می‌تواند از استقلال اندیشه جلوگیری کند؟ نویسندگان چگونه با سرکوب کنار می‌آیند؟ چرا بسیاری از فیلسوفان نامدار حقایق را در لفافه بیان کرده‌اند؟ آیا در لفافه نوشتن منحصر به جوامع غیرلیبرال است؟ نظریه‌پرداز نامدارِ آلمانی-آمریکایی در این جستار به این پرسش‌ها می‌پردازد. 

مللِ متفرّق و عضویتِ سیاسی در اروپای معاصر

مُریتس بامگارتِل

این مقاله به بررسی دو کتابی اختصاص دارد که با ارائه‌ی تحلیل مبسوطی از مطالعات موردی و تمرکز بر تحولات اخیر در اروپا نشان می‌دهند که بر خلاف تصور رایج و به رغم پیدایش هویت‌های پساملی، ملت و ملی‌گرایی همچنان اهمیت دارند. به نظر نویسنده، به پژوهش‌هایی نیاز داریم که به معضلِ تعریفِ ملیت بپردازند.

مشروعیت محاکمه‌ی برخی از اعضای محفل ملی بهائیان ایران

سایه ارغوان

این مقاله با ارائه‌ی اطلاعاتی درباره‌ی ساختار قضائی دادگاه‌های انقلاب و نظام دادرسی جمهوری اسلامی، نشان می‌دهد که محاکمه‌ی اعضای محفل ملی بهائیان ایران در سال 1360 حتی با این آیین‌نامه نیز همخوانی نداشته و صرفاً محاکمه‌ای "نمایشی" و فاقد مشروعیت حقوقی بوده است.

به هوش باشید

زیگمُنت باومَن

نظریه‌پردازِ "مدرنیته‌ی سیّال" با مرور نابرابری‌های مادی، زیستی و وجودی در دنیای معاصر از تباهی اخلاقی و زوالِ تدریجیِ مبانی همزیستیِ انسانی سخن می‌گوید و با تأکید بر هشیاری اخلاقی برای جلوگیری از فاجعه‌های احتمالی، ما را به بازبینی اصول تربیتیِ کودکان همسان با نیازهای جهانِ متحد فرامی‌خوانَد.

نگاهی‌ به "نمایش‌" محاکمه‌ی برخی از اعضای محفل ملی بهائیان ایران

عطاالله ارجمند

نویسنده‌ی مقاله، که نزدیک به دو دهه از عمر خود را به پژوهش و فعالیت در نظام حقوقی آمریکا اختصاص داده، با تشبیه محاکمه‌ی (دادگاه انقلاب،1360) تعدادی از اعضای شورای انتخابی ملی بهائیان ایران به"نمایشی" در چند"پرده"، بعضی از اشکالات صوری و محتوایی این"نمایش"را برمی‌شمارد.

استقامتِ سازنده: پاسخ بهائیان به ظلم و ستم

مایکل کارلبرگ

این مقاله تلاشی است برای ارائه‌ی الگوی غیرخصمانه‌ی تغییرات اجتماعی. این الگو، با الهام از تجربه‌ی زیسته‌ی بهاییان، بر ایجاد و بسط شیوه‌های بدیلی از زیست جمعی تأکید دارد که به جای تمرکز بر منافع و هویت‌های متضاد، مبتنی بر همبستگی و وحدت ارگانیک افراد و نهادها است.

بهائیان، آرزوهای گمشده و امیدهای بازیافته در گرماگرم دو انقلاب

آرام آناهید

در حالی که جنبش مشروطه‌خواهی در ابتدای کار این امید را پدید آورد که سرانجام حقوق ملت از سیطره‌ی سلطنت و روحانیت رهایی خواهد یافت، اما تحولات بعدی مانع تحقق چنین غایتی شد. یکی از نتایج دامنه‌دار این امر، نفی امکان مشارکت سیاسی بهائیان ایران بود که تا انقلاب اسلامی تداوم یافت.

پدیده‌ی باراک اوباما

زیگمُنت باومَن

پس از انتخاب اوباما به عنوان اولین رئیس جمهور سیاهپوست آمریکا، آیا می‌توان گفت که سیاست هویت، دیگر نقشی اساسی در نظام سیاسی آمریکا ندارد؟ آیا این انتخاب بر افزایش تحرک اجتماعی «گروه فرودستان» دلالت دارد؟ 

مسئولیت جمعی

هانا آرنت

وجود شباهت‌هایی میان آلمان نازی و ایران معاصر، مطالعه‌ی آثار آرنت را برای خوانندگان ایرانی ضروری می‌سازد. اساس استدلال هانا آرنت در این مقاله‌ی مهم  این است که چون انسان نه در انزوا بلکه در میان دیگر آدمیان می‌زید، هیچ معیار اخلاقیِ فردی یا اجتماعی‌ای نمی‌تواند او را از مسئولیت نیابتی جنایت‌هایی که دیگر اعضای آن جامعه مرتکب شده‌اند، معاف سازد.

دین و حکومت در لهستان

کُنراد پِدزیویاتر

بر خلاف بسیاری از کشورهای اروپایی، مسیحیت در لهستان نه تنها از رونق نیفتاده بلکه هنوز یکی از بازیگران مهم سپهر عمومی است. با این حال، با پدید آمدن جنبش‌های نوین دینی و دگرگونی‌های سیاسی-اجتماعی در لهستانِ پساکمونیستی، یکپارچگی کلیسای کاتولیک و روابط تاریخی آن با دولت دستخوش تغییر و تحول شده است.

پایداری فرهنگی در ایران معاصر: جنازه‌های بی‌خانمان و سنگِ گورهای شکسته

مهرداد امانت

هرگاه دین نقشی اساسی در تعیین هویت داشته باشد، گورستان‌ها می‌توانند به عرصه‌ی کشمکش تبدیل شوند. مناسبات قدرتِ این‌جهانی و تعارض میان باورهایِ آن‌جهانی، و تعامل این دو، در محل تلاقی دو جهان خود را بیش از هر جای دیگر آشکار می‌کند. 

بهای دادخواهی

شادی صدر

در پی پخش مستند "عدالت انقلابی" براساس فیلم یگانه‌ای که اخیراً از یکی از دادگاه‌های انقلاب در سال 1360 به دست آمده است، شادی صدر، وکیل، روزنامه نگار و فعال حقوق زنان، تحلیلی از ماهیت دادگاه‌های انقلاب، اتهامات وارد شده بر متهمان و دادخواهی آنها ارائه می‌دهد.

درون دادگاه‌های انقلابِ ایران

جِنی نُرتُن

پیرو نمایش مستند "عدالت انقلابی" از شبکه‌ی تلویزیونی بی‌بی‌سی فارسی و سرویس جهانی بی‌بی‌سی، یکی از روزنامه‌نگاران بی‌بی‌سی با نقلِ بخش‌هایی از سخنان وکلا و متهمینِ دادگاه‌های انقلاب، نگاهی به این مستند می‌اندازد.

محفلی که تیرباران شد

«محفلی که تیرباران شد» نسخه‌ی کوتاه‌شده‌ی ويديوئی‌ست که از يک محاکمه در دادگاه انقلاب اسلامی در زندان اوين در سال ۱۳۶۰به دست آمده است. اين ويديو بخش اصلی از جريان محاکمه‌ی هفت نفر از ۹ عضو شورای منتخب جامعه‌‌ی بهائيان ايران، معروف به محفل روحانی ملی بهائيان، در سال ۱۳۶۰ است. 

عدالت انقلابی

شبکه فارسی بی‌بی‌سی در حاشیه‌ی پخش مستند "عدالت انقلابی"، مجموعه‌ای از مقاله‌ها و بخش‌های استفاده نشده از مصاحبه‌های مربوط به فیلم را در صفحات آنلاین خود منتشر کرده است. سایت آسو نظر به ارتباط این مطالب با فیلم‌های منتشر شده در این سایت، آنها را بازنشر می‌کند.

دیگریِ درونیِ انقلاب اسلامی: آیت‌الله خمینی و بهائیان ایران

مینا یزدانی

این مطالعه با بررسی سخنرانی‌ها و نوشته‌های آیت الله خمینی از دهه‌ی 1940 به بعد نشان دهد جنبش اسلام‌گرایی ایران که با انقلاب اسلامی به اوج رسید، در درجه‌ی اول خود را به عنوان جنبشی علیه بهائیان به مثابه‌ی دیگریِ درونی ایران تعریف کرد. دراین گفتمان، بهائی معادل بود با هر چیزی که اسلامی و ایرانی نبود.