۷۵ سال پس از پایان جنگ، ما آلمانی‌ها باید از بسیاری دستاوردها خوشحال باشیم. اما هیچ یک از این دستاوردهای مثبت جاودانه نیست. به همین دلیل است که نباید از یاد برد که ۸ مه پایان آزادسازی نبود ــ حفظ آزادی و دموکراسی وظیفه‌ای ابدی است که از آن روز به ما سپرده شده است!
مستأصل و آزرده از اتفاقاتی که در ماه‌های اخیر به چشم دیده‌ایم، دوباره رجوع به تاریخ و خواندن کتاب‌های تاریخی را به هم پیشنهاد می‌کنیم. برای این که ردی از خود در تاریخ بیابیم و آرامش بگیریم. برای این که خود را همچنان وصل به جهان و به احوالی که در آن می‌گذرد بدانیم. پشت تاریخ پناه بگیریم و با فاصله به خود نگاه کنیم و تصوری از مسیر و از پایان داشته باشیم.
چندی پیش فرایند نبش قبر فرانسیسکو فرانکو در اسپانیا در کلیسای دره‌ی شهدا انجام گرفت. این کار به امری غیر عادی که چهل سال طول کشیده بود پایان داد زیرا یک حکومت مردم‌سالار نمی‌تواند پاسدار استبداد باشد. تا کنون جسد فرانکو در مقبره‌ای نسبتاً غول‌پیکر واقع در کوه‌های شمال مادرید در ارتفاع ۱۴۰۰ متری دفن شده و تاج این کلیسا صلیبی ۱۵۰ متری است که از چند کیلومتری به چشم می‌خورد. پس از این، بقایای جسد فرانکو در یک مقبره‌ی خانوادگی، در گورستانی معمولی بدون هیچ بیرق و نشانی مدفون خواهد شد.
از مادران میدان مایو در آرژانتین، مادران ناپدیدشدگان در شیلی، مادران میدان تیان آنمن در چین تا مادران شنبه در ترکیه و مادران خاوران در ایران، انگار صدای مادران تنها صدایی بوده است که بالاتر از هر خشونت و زندان و مجازاتی، تا لحظه‌ی مرگ آنان افشاگر جنایت باقی مانده است.
جمهوری آفریقای مرکزی، کشوری کوچک و دور از دریا، از زمان کسب استقلال از فرانسه در سال ۱۹۶۰ گرفتار جنگ‌های داخلی مصیبت‌بار بوده است. اکنون، یک دادستان نظامی سابق در حال نبرد برای جبران این خسارت‌ها است.
چقدر تجاوز یا شواهد تجاوز کافی‌ست تا زنان بازمانده‌ی خشونت‌های جنسی بتوانند غرامت بگیرند یا به عدالت برسند؟ آیا مردانی که در دوران جنگ به آنها تجاوز جنسی شده است هم می‌توانند متجاوزان را به دادگاه بکشانند؟ چه تجربه‌ای در زمینه‌ی به دادگاه کشاندن متجاوزان جنسی وجود دارد؟