۸۰ سال از وخیم‌ترین ــ و ناشناخته‌ترین ــ بحران پناهندگیِ اروپا می‌گذرد اما خاطره‌ی «عقب‌نشینی» هنوز در ذهن مادلِن مورِنا زنده است. خانواده‌ی او در میان ۵۰۰ هزار اسپانیایی‌ای بودند که پس از سقوط بارسلون به دست نیروهای فرانکو در اواخر جنگ داخلیِ اسپانیا در ۲۶ ژانویه‌ی ۱۹۳۹ از طریق رشته‌کوه‌های پیرِنه‌ی شرقی به فرانسه گریختند، رویدادی که به یکی از بزرگ‌ترین مهاجرت‌های جمعیِ دوران معاصر تبدیل شد.
هواپیما از دریا می‌گذرد و استانبول پیدا می‌شود. این لحظه را، دقیقاً همین لحظه را در عکس‌ها دیده‌ام. عکس‌هایی از کسانی مثل خودم. کسانی که برای دیدار با خانواده‌هایشان به استانبول می‌آیند. به این نقطه و این لحظه که می‌رسند، انگار که آیینی باشد نانوشته، عکس می‌گیرند. از لحظه‌ای که استانبول پس از دریا پیدا می‌شود و آن ساحل آبی وسیع، می‌شود قرار دیدار.
ماه گذشته دانشگاه اروپای مرکزی در بوداپست میزبان یووال نوح هراری بود که طی یک سخنرانی چهره‌ی متفاوتی از ملی‌گرایی ارائه کرد. تفاوت بین ملی‌گرایی و مفاهیم رایج و مهمی چون فاشیسم، قبیله‌گرایی و جهانی‌گرایی و رابطه‌ی بین ملی‌گرایی و دموکراسی مباحث کانونی این سخنرانی بود. نوشته‌ی زیر ترجمه‌ی این سخنرانی به زبان فارسی است.
شهرزاد مجاب پژوهشگر، فعال سیاسی و مدیر مطالعات برابری در دانشگاه تورنتو است. او با همکاری گروه پژوهشی-آموزشی خود در دانشگاه تورنتو، از سال ۲۰۱۶ سرگرم انجام پروژه‌ای تعاملی با عنوان «جوانان، جنگ و مهاجرت» بوده است. در این پروژه ۳۸ جوانی مشارکت دارند که در پنج سال گذشته از آفریقای شمالی و خاورمیانه به علت مشکلات ناشی از جنگ به کانادا رفته‌اند. با او در مورد تاریخچه، اهداف، روند، پیامدها و دستاوردهای این پروژه به گفتگو نشستم.
پیش از آن که ربایندگان لیبیاییِ ساندِی یاباروت بر صورت او داغ زنند، او دو بار فرار کرده و سه بار فروخته شده بود. زخم سوخته‌ای که بخش عمده‌ی سمت چپ صورتش را می‌پوشاند شبیه به عدد سه‌ای است که سردستی نوشته شده باشد. زندانبان او با چاقویی حرارت‌دیده در آتش صورتش را برید و بر آن داغ نهاد.
اروپا در حال خواب‌گردی است و می‌رود تا از صفحه‌ی روزگار محو شود. اروپایی‌ها باید پیش از آن که دیر شود از خواب برخیزند. در غیر این صورت، اتحادیه‌ی اروپا سرنوشتی شبیه به اتحاد جماهیر شوروی در سال 1991 خواهد داشت. به نظر نمی‌رسد که رهبران یا شهروندان عادیِ اتحادیه‌ی اروپا فهمیده باشند که در چه لحظه‌ی سرنوشت‌سازی به سر می‌بریم؛ احتمالات گوناگونی در برابر ما قرار دارد، و بنابراین نتیجه‌ی نهایی به شدت نامعلوم است.