عصر زباله
جاستین مکگوئیرک
تضاد میان «طبیعت» و «فرهنگ» به دلایل بسیار مسئلهبرانگیز است، اما بهندرت دربارهی یکی از این دلایل بحث میکنیم. دوگانگیِ «طبیعت در تقابل با فرهنگ» حوزهی کاملی را از قلم میاندازد که بهدرستی به هیچیک تعلق ندارد: دنیای زباله.
بازپسگیری خیابان، دستاورد مهم جنبش معلمان
محمد حبیبی در گفتگو با مریم فومنی
معلمان در سالهای اخیر یکی از رساترین و همسازترین صداهای اعتراض را در ایران بلند کردهاند، به گونهای که بعضی تحلیلگران، «کانون صنفی معلمان» را «پایدارترین تشکل مستقل کارگری» میدانند. محمد حبیبی، سخنگوی این کانون، در گفتگو با آسو، این حرکت مدنی را «جنبشی نوپا» میخوانَد که علاوه بر خواستههای معیشتی، مطالبات منزلتی را نیز دنبال میکند و «عادیسازیِ خیابان برای عامهی مردم و بازپسگیری خیابان از حاکمیت» یکی از مهمترین دستاوردهایش بوده است.
انجمن زنان مترقی کُرد
سوما نگهدارینیا ــ منصور محمدی
داستان گروهی از زنان مترقی کُرد که حدود یک قرن پیش در زمان سقوط حکومت عثمانی برای حقوق زنان و کردها فعالیت میکردند و انجمنی تشکیل دادند که اولین حرکت سازمانیافته زنان کُرد بود.
یان پاتوچکا و همبستگیِ لرزیدگان
هرمز دیّار
سرگذشت ایوان کلیما، بهومیل هرابال، واتسلاو هاول و ... سرنوشت کسانی است که بهرغم فشارهای نظام خودکامه، مشعل استقامت سازنده را در چکسلواکی فروزان نگه داشتند. آنها وقتی از دانشگاه اخراج شدند، سمینارهای زیرزمینی را برگزار کردند. وقتی ممنوعالقلم شدند، جزوههای سامیزدات را نوشتند و پخش کردند و زمانی که از اجرا در سالنهای عمومی بازماندند به تمرین و اجرای نمایشهای خصوصی روی آوردند.
حجاب اجباری: خشم، عادت، مقاومت
حجاب، در تمام چهار دههی گذشته یکی از چالشهای اصلی زنان در زندگی روزمرهشان در ایران بوده است. اما آنچه کمتر شنیده میشود، داستانهای زنانی است که به اجبار یا «انتخاب» حجاب بر سر دارند. در این پرونده که حاصل مصاحبههای مفصل با ۱۴ نفر از این زنان است، تلاش شده تا بخش کوچکی از تجربهها و چالشهای زنان ایرانی در رابطه با حجاب گردآوری شود.
چگونه میتوان به سوگیری و پیشداوری پایان داد؟
انجلا ساینی
کتابهای بیشماری به بررسی شیوههای متعدد بروز پیشداوری پرداختهاند. آموزش کثرت و تنوع به اقدام مهم و بزرگی تبدیل شده است. اما غلبه بر پیشداوری همچنان بهشدت دشوار است. دورههای درسی پیشداوری «ناخودآگاه» یا «ضمنی» ممکن است مفید باشد، اما این دورهها توضیح نمیدهند که پیشداوریها از کجا نشئت میگیرند، و ضرورتاً آنها را از میان برنمیدارند.
تسلیم و خموش؛ رستگارشناسیِ ساموئل بِکت
اندی ویمبوش
اینکه در آثار ساموئل بکت گاه با مضامین الهیاتی و رستگارشناختی مواجه میشویم به چه معناست؟ چرا او به آثار برخی قدیسان و عارفان مسیحی توجه زیادی نشان میداد؟ آیا میتوان گفت که سبک نویسندگی و فلسفهی شخصی او ملهم از رویکردهای عارفانه است؟
جهشهای علم در دوران همهگیریِ جهانی کرونا
پیتر کرکو
در قبرس ۵۸ درصد و در یونان ۴۲ درصد، در مجارستان ۴۸ درصد و در بلغارستان ۴۲ درصد از مردم معتقدند که درمان سرطان وجود دارد اما شرکتهای بزرگ دارویی آن را مخفی نگاه میدارند. بیش از نصف شهروندان قبرس، بلغارستان و رومانی معتقدند که ویروس کووید برای محدود کردن آزادی ما در آزمایشگاهها ساخته شده است.
ارزشمندتر از پیروزی
سما روحبخشان
در این شرایط، شاید برای هر تیمی سخت باشد که در برابر روسیه قرار بگیرد. برای لهستان اما سخت نیست؛ برای آنها محال است! لهستان در زمین سبز بازی مقابل روسیه به میدان نمیرود. این، مدنیترین شکلِ مبارزه با روسیه خواهد بود. هر چند زمان زیادی از سپتامبر ۱۹۳۹ گذشته اما به نظر میرسد که لهستان هنوز آن خاطره را فراموش نکرده است!
تبریز بعد از دنیا
رضا براهنی
آنهایی که مرا خوب نمیشناسند گمان میکنند که من یک نفرم، و به تبع آن فکر میکنند که تبریز من هم یک شهر است. آن اوایل نزدیکتر از آن بود که ببینمش. بخشی از خودم بود و نه هنوز به صورت تجزیهشده به دو بخش محیط و من. البته بادهای پائیزیاش بود که خاک را بیرحمانه توی چشم میپاشید و برف زمستانهای سختاش که وقتی درِ خانه را باز میکردی سینه به سینهات ایستاده بود. یا تو خیلی کوتاه بودی یا برف سرکش و بلند.
چطور باحجاب شدیم؟ به اجبار یا به انتخاب؟
مریم فومنی
هرچند گفتگو با این ۱۴ نفر نمیتواند تصویر کاملی از تجربهی زنان ایرانی در مورد حجاب ارائه کند، اما کوشیدهام با نشستن پای صحبت زنان بلوچ، ترک، همجنسگرا، دوجنسگرا و ترنسجندری که در شهرهای مختلف ایران، از قم و اصفهان و تهران تا اهواز و تبریز و زاهدان، زندگی کردهاند، بخش کوچکی از تجربههای کمتر شنیدهشده را ثبت کنم.
آیا دموکراسی از عهدهی مقابله با تغییرات اقلیمی برمیآید؟
ربکا ویلیس
پارلمان بریتانیا نوعی مجمع شهروندی بهنامِ «مجمع اقلیمی بریتانیا» متشکل از ۱۰۸ شهروند را ایجاد کرد. اعضای این مجمع چند هفتهی متوالی در تعطیلات آخر هفته دور یکدیگر جمع شدند و دربارهی اقلیمشناسی، تأثیرات اقلیمی و اقدامات اقلیمی آموزش دیدند؛ با کارشناسان و یکدیگر بحث و گفتوگو کردند؛ و سپس دربارهی توصیهها رأی دادند. یافتههای این مجمع عبارت است از مجموعهای منسجم و فراگیر از پیشنهادها برای مقابله با وضعیت اضطراریِ اقلیمی. این پیشنهادها ثمرهی نوع متفاوتی از سازماندهیِ دموکراتیک است.
تصویر یک ملت از دریچهی تاریک؛ نقش عکاسی در خودباوریِ آمریکاییهای آفریقاییتبار
نهال تابش ــ مهدی شبانی
عکاسی ابزاری قدرتمند برای نشان دادن معضلات اجتماعی و مبارزه برای تغییر آن است. استوارت فرانکلین، عکاس مشهور انگلیسی، میگوید: «عکاسیِ مستند فرایند خلاقانهای سرشار از تضاد دربارهی عکاسی، مستند، واقعیت و حقیقت است.» پیش از ظهور عکاسی، این نویسندگان بودند که از طریق کتابهایشان به توصیف نابرابریهای اجتماعی میپرداختند اما به چیزی مستقیمتر و اثرگذارتر از کلمات نیاز بود، و عکاسی مستند مسیر تازهای پیش پای فعالان اجتماعی گذاشت.
حبیب ثابت؛ مردی که تلویزیون را به ایران آورد
پرویز نیکنام
حبیب ثابت بعد از تأسیس کارخانهی پپسی، تلویزیون ایران را راه انداخت و در کنار آن، به فعالیتهای دیگرِ اقتصادیاش ادامه داد. ابتدا از طریق شرکت ثابتپاسال، لاستیک ماشین وارد میکرد و پس از آن، تصمیم گرفت تا کارخانهی تولید لاستیک را در ایران راهاندازی کند.
اسماعیل کاداره، کوکب اقبال آلبانی
هرمز دیّار
خوجه در سال ۱۹۰۸ در یکی از کوچهپسکوچههای شهر کوچک جیروکاسترا، با نام عجیب «کوچهی مردان دیوانه» به دنیا آمد. کمی آن طرفتر و چند سال بعدتر، در همان کوچه، در ۱۹۳۶ اسماعیل کاداره، نویسندهی نامدار آلبانیایی، چشم به جهان گشود. تقدیر آن بود که طالع نحس و کوکب اقبال آلبانی، هر دو از یک کوچه، آنهم کوچهی مجانین، پدیدار شوند.
پوتین نشانهی بیماری است، نه خودِ بیماری
میخائیل شیشکین
این روزها تلویزیون روسیه مصاحبهای با سرگئی بودروف، بازیگری پرطرفدار در روسیه، را بهطور مکرر نشان میدهد. او میگوید: «در زمان جنگ، نمیتوان از خودیها بد گفت. حتی اگر مقصر باشند. حتی اگر کشورتان در زمان جنگ خطا کند، نباید از آن بدگویی کنید.» و این همان کاری است که مردم انجام میدهند، زیرا مایلاند که از «خودیها» حمایت کنند حتی اگر آنها به اوکراینیها شلیک کنند.
ابتکارات جامعهی مدنی، مرهمی موقت برای رنجِ مکرر اعتیاد
ثریا کشوری
ناکارآمدیِ نهادهای دولتیای همچون «ستاد مبارزه با موادمخدر» که در سال ۱۳۷۶ تأسیس شد، بر کسی پوشیده نیست. روند فزایندهی اعتیاد در کشور، بدترشدن شرایط زندگیِ مصرفکنندگان و کاهش سن اعتیاد، از جمله شاخصهایی است که ناکارآمدیِ فعالیتهای دولتی را نشان میدهد.
بچهمسلمون ناف محله
صدرالدین الهی
صدرالدین الهی نیاز به معرفی ندارد. او در هر زمینهای که قلم زد، استادیِ خود را به ثبوت رساند. ورزشینویس مسلطی بود، پاورقینویس درجهی اولی شد؛ مصاحبهگر توانایی بود، گزارشنویس ممتازی شد؛ یادداشتنویس متبحری بود، استاد بینظیری شد. بهجرئت میتوان گفت در نسل پیشین، روزنامهنگاری به قدرت او کم پیدا میشود.
محسن آزمایش؛ صنعتگر تنها
پرویز نیکنام
محسن آزمایش برخلاف همعصران و رقبایش، مانند برخوردار و برادران ارجمند در شرکت ارج که بهصورت خانوادگی یا با سرمایهی نسلی و آموزشهای دانشگاهی کارشان را شروع کرده بودند، یکهوتنها، بدون داشتن تحصیلات عالی، کارش را شروع کرد و با هوش و پشتکار شخصی توانست آزمایش را به یک برند ملیِ لوازمخانگی تبدیل کند.
نذر ابوالفضل توسط بیبی صغرا
محمدحسین پاپلی یزدی
دکتر محمدحسین پاپلی یزدی، استاد جغرافیا در دانشگاه فردوسی مشهد، زاده و بزرگشدهی یزد است. او در سال ۱۳۹۷ خاطراتش را از دوران کودکیاش در یزد با عنوان خاطرات شازدهی حمام در سه جلد در تهران منتشر کرد. خاطرات دکتر پاپلی یزدی مشحون از گزارشهای نابی است که دربارهی رفتار اجتماعی مردمِ شهرِ زادگاهش، یزد، نوشته است.
همهی بمبهای جهان در افغانستان منفجر میشود
نرگس جودکی
نرگس جودکی متولد ۱۳۵۴ است و در حوزهی اجتماعی مینویسد. گزارشنویسی را از سال ۱۳۸۰ آغاز کرده و نخستین تجربههایش را با زلزلهی بم و سیل گلستان گذرانده است.
تلاش شرکتهای تبلیغاتی برای نفوذ به خواب و رؤیای مردم
اَدَم هار هوروویتس، آنتونیو زادرا، رابرت استیکگولد
شرکتهای تبلیغاتی شروع کردهاند به خواب و رؤیای ما هجومآوردن تا بتوانند محصولات خود را در خوابهای ما بگنجانند. این نه استعاره است و نه داستان علمیتخیلی، بلکه واقعیت است.
