عزیز نسین، نویسنده، مترجم و طنزنویس مشهور ترکیه بود که نوشتههایش به بیش از ۳۰ زبان، از جمله فارسی ترجمه شده و خوانندگان بسیاری دارد. او بارها به دلیل انتقادهای تندش از ارباب دین و حکومت محاکمه و زندانی شد. در سالهای آخر به صراحت و بیباکانه با قشریون مذهبی سرشاخ میشد و ترجمهی کتاب «آیات شیطانی» سلمان رشدی را آغاز کرده بود. در این گزارش ویدیوئی، مهدی شبانی یادی کرده است از این روشنفکر بتشکن ترکیه که نزدیک به سی سال پیش درگذشت اما اندیشهها و نوشتههایش زنده و برقرار مانده.
در ترکیه مبارزه برای حفظ محیط زیست نزدیک به سی سال پیش آغاز شد و حالا یکی از مهمترین عرصههای مبارزهی مدنی و اجتماعی در شهرها و روستاهای ترکیه است، چنانکه مهدی شبانی در این گزارش ویدیوئی شرح داده است.
ترکیه را اغلب مهمترین نمونهی کشوری میشناسند که با جمعیتی اکثراً مسلمان، نظام سیاسی سکولار دارد. اما ریشههای این نظام که حدود یک قرن قدمت دارد در کجاست و تجربهی ترکیه با سکولاریسم در این یک قرن چگونه بوده است. این سؤالها را مهدی شبانی در گفتگو با عایشه حُر مورخ صاحبنام ترکیه در میان گذاشته است.
بهرغم ظاهر زیبای صنعت فوتبال چندفرهنگی، محبوبترین ورزش دنیا آلت دست قدرتمندان است. فوتبال ویترینی استثنایی برای خودکامگان، ناسیونالیستها و جداییطلبان فراهم میکند.
از شروع جنگ سوریه تا امروز هزاران پناهجو در تقلا برای رسیدن به اروپا در دریا غرق شدهاند و جسدهایشان هم زیر آب رفته و پیدا نشده است. این گزارش از مهدی شبانی، داستان پیکرهای است که اونور چانکا، هنرمند ترکیهای به یاد این پناهجویان ساخته که در زیر دریا نصب کند.
در مقدمهی قانون اساسی ترکیه تصریح شده است: «به عنوان یک اصل سکولار، احساسات مقدس مذهبی را نمیتوان با امور دولت و سیاست در هم آمیخت.» اما مبانی این سکولاریسم چیست؟ آیا واقعاً سکولاریسم موجود در قانون اساسی ترکیه در اجرا هم سکولار است؟ آیا «احساسات مقدس دینی» با امور دولتی و سیاست آمیخته نیست؟ و در نهایت آیا ترکیه واقعاً کشوری سکولار است؟