چرنوبیل پنهان‌کاری شوروی را افشا کرد

استیفن ماس

سِرهی پلوخی، که ماه گذشته جایزه‌ی بِیلی گیفوردِ بهترین اثر غیرداستانی را برای نگارش کتاب چرنوبیل: تاریخ یک تراژدی به دست آورد، همیشه می‌خواست درباره‌ی بدترین فاجعه‌ی هسته‌ای دنیا چیزی بنویسد، مخصوصاً چون این فاجعه را از نزدیک به چشم خود دیده بود. این انفجار در سال 1986 در نیروگاه هسته‌ای اوکراینی رخ داد. او می‌گوید: «در آن زمان آن‌جا بودم. آن ترس و وحشت را به یاد می‌آورم.»

هجدهمین جشنواره‌ی سینمای دیاسپورا، تورنتو

شهرام تابع محمدی

امسال جشنواره‌ی سینمای دیاسپورا هجده ساله شد. این جشنواره در تورنتوی کانادا برگزار می‌شود و به نمایش فیلم‌هایی اختصاص دارد که موضوع‌هایی نظیر مهاجرت، ادغام در جامعه‌ی جدید، و پیوند فرهنگ‌ها را بررسی می‌کنند.

یک روز در اورشلیم

دبرا یانگ و مارتا باواگا

تراموایی از شرق به غرب اورشلیم می‌رود. در هر محله‌ای مسافران گوناگونی به آن می‌پیوندند و از دین، سیاست، فوتبال و مسائل روزمره حرف می‌زنند. آموس گیتای، کارگردان سرشناس اسرائیلی، تراموا را استعاره‌ای خوش‌بینانه و طعنه‌آمیز از شهری چندفرهنگی می‌داند و می‌پرسد، «مردم چطور می‌توانند وجود یکدیگر، تفاوت‌ها و اختلاف‌نظرهای‌شان را بپذیرند و یکدیگر را نکُشند؟»

من‌ام کوروش، شاه شاهان

ایرج قانونی

نیروی دفاعیِ متن، هر متنی، در انتشارِ هرچه وسیع‌تر، و نه هماره سریع‌ترِ، آن است. اما در عین حال، می‌توان گفت متنی که مردمان آن را متعلق به خود می‌دانند، یعنی «نوشته‌ای برای همه» برای انتشار وسیع بخت‌یارتر است. به عبارت دیگر، این درونِ متن است که به بیرونِ آن چنین قدرتی را می‌دهد. غنای متن، انسانی بودن آن، چنین می‌کند. 

حقوق بشر و سیاست

جاستین لاکروآ

حقوق بشر زیربنای دموکراسی یا تهدیدی برای پیوند اجتماعی؟ شرطی برای همبستگی گروهی یا پیروزی فردگرایی؟ این پرسشها در طول سی سال گذشته تا امروز تفکر سیاسی در فرانسه و خارج از این کشور را تحتالشعاع خود قرار داده است. این مقاله مسائل و وقایع مرتبط با آن را بررسی می‌کند. 

رؤیای ناکام اسلام سیاسی

هشام علوی

در ابتدای قرن بیستم، برای کسانی که پروژه‌ی اصلاح و سازش را نپذیرفته بودند، اسلام به کانون مقاومت علیه غرب مبدل شد. سیاسیشدن اسلام ایمان را به ابزاری برای مبارزه با امپریالیسم تبدیل کرد و باعث شد فعالان جدید اسلام را الگویی بدیل برای غرب بینگارند؛ اسلام می‌توانست مسلمانان را از عقب‌ماندگی نجات دهد و از آنان در برابر تأثیر فرهنگ غرب حمایت کند ...

شعر محمد مختاری صدای وجدان و انسانیت بی‌پناه دوران اوست

در گفتگو با محمد حیدری

محمد مختاری، شاعر، نویسنده و عضو کانون نویسندگان ایران از جمله قربانیان قتل‌های سیاسی در ایران است. او از اوایل دهه‌ی هفتاد شمسی، به همراه گروهی از نویسندگان می‌کوشیدند تا کانون نویسندگان ایران را احیا کنند و همین مسئله، موجب خشم نهادهای امنیتی در ایران شده بود. از طرفی محمد مختاری، که تجربه‌ی زندان در دهه‌ی شصت را نیز داشت، تحت نظر قرار گرفته بود و حتی اجازه‌ی انتشار بسیاری از اشعارش را نیز پیدا نمی‌کرد.

نویسنده‌ی دگراندیش چینی: آزادی را نباید بدیهی فرض کرد

کلر آرمیتستد

ما در زمانه‌ای به سر می‌بریم که حکومت‌ها بیش از پیش و بدون ترس از مجازات، مخالفان خود را در دیگر کشورها به قتل می‌رسانند و حتی رئیس اینترپل هم از ناپدیدشدن در امان نیست. در چنین اوضاعی، «ما جیان» به شکلی تقریباً بی‌پروا شجاع است. عنوان آخرین اثر این رمان‌نویس تبعیدی رؤیای چینی است. این همان اصطلاح محبوب شی جین پینگ، رهبر چین، است.

دام‌هایی که کنشگران برای خودشان پهن می‌کنند

علیرضا اشراقی

کنشگری قطعاً می‌تواند به تقویت دموکراسی کمک کند، ولی فقط به این نیست که گروه‌های کنشگر تشکیل دهیم و از مردم بخواهیم مشارکت کنند. کنشگری وقتی می‌تواند منجر به تقویت دموکراسی شود که افق امکانات پیش رویش را باز نگه دارد.  

یادداشت‌های کسالت‌بار یک داستان‌نویس چیره‌دست

فرناز سیفی

در سپتامبر سال جاری میلادی، ام‌کلثوم محفوظ، دختر نجیب محفوظ، داستان‌نویس مهم مصر و ادبیات عرب که تا امروز تنها نویسنده‌ی جهان عرب است که جایزه‌ی نوبل ادبیات به او تعلق گرفته، خبر هیجان‌انگیزی را اعلام کرد. برای اولین‌بار مجموعه‌‌‌ی داستانی تازه‌ای از نجیب محفوظ منتشر خواهد شد؛ هجده داستان که محفوظ در دهه‌ی ۱۹۹۰ میلادی نوشت و تا حالا در گوشه‌ای خاک خورده‌اند.

نشان قابیل: مهارِ امر مهارناشدنی

مارگارت مک‌میلان

آیا روزی خواهد رسید که جنگ‌ها متوقف شوند یا اتفاقی نادر باشند؟ تلاش‌های بین‌المللی شامل قوانین و توافق‌های بین‌المللی در پیشگیری از جنگ چه دستاوردهایی داشته است؟ مارگارت مکمیلان، استاد تاریخ دانشگاه آکسفورد در چهارمین سخنرانی از مجموعه سخنرانیهای خود، به تاریخچهی این تلاش‌ها میپردازد.

دوئل کردن چه درسی درباره‌ی توهین و اهانت به ما می‌آموزد؟

کلیفتون مارک

کم‌وبیش، روزی نیست که یک فرد سرشناس به خاطر رفتار توهین‌آمیز مورد مؤاخذه قرار نگیرد، و روزی نیست که یک نفر این بحث را پیش نکشد که همه‌ی این احساس اهانت دیدن‌ها تهدیدی برای «آزادی بیان» محسوب می‌شود. فرهنگهایی که در آن مشاجرهها زمانی به دوئل ختم میشد چه چیزی در این باره به ما میآموزد؟

آمریکا اقتصاد جهان را رهبری می‌کند

در گفتگو با مانی تهرانی

به گزارش نهادهای مالی بینالمللی، رشد اقتصاد آمریکا در سال ۲۰۱۸ چنان غیرمنتظره بوده که از میزان پیشبینیها فراتر رفته است. این در حالی است که همزمان گزارش‌هایی از توقف یا کاهش رشد اقتصادی بازارهای دیگر نقاط جهان منتشر و حتی پیشبینی شده است که اقتصاد اروپا و چین با بحرانی نظیر بحران سال ۲۰۰۷ روبرو شوند.

چراغ جادوی علاءالدین محصول فرانسه است یا سوریه؟

ریچارد لی

برخی از پژوهشگران قرن‌ها گمان می‌کردند که شاید هزار و یک شب زاییده‌ی فکر و خیال شرق‌شناسی فرانسوی بوده است و نه نویسنده یا نویسندگانی عرب. اما تحقیقات اخیر به رمزگشایی از هویت خالق این اثر انجامیده است.

دادخواهی برای زنده نگاه داشتن اندیشه‌های جان‌باختگان ادامه خواهد داشت

محمد حیدری

محمدجعفر پوینده، نویسنده، مترجم و از اعضای کانون نویسندگان ایران، یکی از قربانیان قتل‌های سیاسی پائیز سال ۱۳۷۷ بود. اگرچه قتل او در پرونده‌ی رسمی قتل‌های حکومتی ذکر شد و مسئولیتش را بر گردن «کارکنان خودسر» وزارت اطلاعات گذاشتند، اما فرایند دادرسی مورد تأیید خانواده‌اش قرار نگرفت و در نهایت از دادگاه کناره‌گیری کردند. با سیما صاحبی، همسر زنده‌یاد پوینده گفتگو کردیم و درباره‌ی کوشش‌های فکری و فرهنگی همسرش و مسیر دادخواهی برای قتل او در این سال‌ها پرسیدیم.

مدرنیته چگونه فراموش می‌کند؟

علیرضا اشراقی

زمانه‌ی غریبی است. خاطرات‌مان را برای روز مبادا ضبط می‌کنیم. مدام عکس و فیلم می‌گیریم. مدام می‌نویسیم. انباشته‌شان می‌‌کنیم در گوشی‌های کوچک همراه‌مان، در کارت‌ها و بسته‌های حافظه، در شبکه‌های اجتماعی. انبوهی از خاطره‌ بیرون انبار می‌کنیم. و اندکی خاطره درون‌مان و با ما می‌ماند. آیا بلایی سر حافظه‌ی ما آمده است؟ چرا ما گذشته را بیش‌تر و راحت‌تر از گذشته فراموش می‌کنیم؟

آیا می‌توان به رغم اختلاف‌نظر شدید درباره‌ی واقعیت‌ها مصالحه کرد؟

کلِمِنس کَپِل

فرانک پرنده‌ای را در حیاط می‌بیند و معتقد است که این پرنده یک سهره است. گیتا که کنارش ایستاده همان پرنده را می‌بیند اما عقیده دارد که یک گنجشک است. چه واکنشی را باید از فرانک و گیتا انتظار داشت؟

جهان در چنگ احساسات

ویلیام دیویس

در اواخر بعدازظهر یکی از جمعه‌های نوامبر پارسال، پلیس را به علت «حادثه‌ای تروریستی» به ایستگاه مترو «آکسفورد سیرکوسِ» لندن فراخواندند. از مردم خواستند که ایستگاه را ترک کنند، و در نتیجه جمعیتی انبوه به طرف خروجی‌های ایستگاه شتافتند. گزارش‌هایی درباره‌ی شلیک گلوله دهان به دهان چرخید، و عکس‌ها و ویدیوهایی در اینترنت منتشر شد که نشان می‌داد مردم در حال فرار از آن ناحیه‌اند و نیروهای مسلح پلیس به سوی آن محل می‌شتابند.

ادبیات، تبعید، ایران، و بسیاری چیزهای دیگر

نگار جوادی

رمان دزاورینتال (از شرق برگشته/گم‌گشته، به زبان فرانسه) اولین کتاب نگار جوادی است که چند هفته بعد از انتشارش «جایزه‌ی رمان اول» را در بلژیک به دست آورده: این کتاب داستانِ زندگیِ کیمیا، دختر داریوش، از مخالفان سیاسی رژیم شاه است. رمانی است درباره‌ی تبعید شدن به اروپا. اما این کتاب تاریخ ایران هم هست، تاریخی که از منظر ماجراهای یک خانواده‌ی ایرانی روایت می‌شود.

عدالت‌خواهی برای پدرمان ممکن نیست، مگر این که برای همه‌ی قربانیان عدالت بخواهیم

در گفتگو با محمد حیدری

عبدالرحمن برومند، حقوق‌دان، عضو سابق «جبهه ملی ایران» و از اعضای بلند پایه‌ی «نهضت مقاومت ملی» بود که پس از انقلاب سال ‍۱۳۵۷، توسط شاپور بختیار تأسیس شد. او از جمله قربانیان قتل‌های خارجی حکومت ایران محسوب می‌شود. برومند روز ۲۹ فروردین سال ۱۳۷۰ در مقابل آپارتمان مسکونی خود در پاریس با ضربات کارد کشته شد. به مناسبت سالگرد قتل‌های سیاسی در ایران، با لادن برومند، از بنیانگذاران «بنیاد برومند» درباره‌ی فعالیت‌ها و اندیشه‌های پدرش گفتگو کردیم.

مقاومت در برابر تمامیت‌‌خواهی را از واتسلاو هاول بیاموزیم

پانکاج میشرا

هاول در سال ۱۹۳۶ در چکسلواکی به دنیا آمد و در آنجا بزرگ شد، همان جایی که حاکمان کمونیست‌اش بارها او را زندانی کردند، دائماً او را تحت نظر داشتند و از انتشار بسیاری از آثارش جلوگیری کردند. او تا سال ۱۹۸۹ به مقاومت ادامه داد، و برای سقوط رژیم کمونیستی برنامهریزی کرد.