از کمیسیون‌های حقیقت‌یاب چه می‌دانیم؟

مایکل نیومن

نسل اول کمیسیون‌های حقیقت‌یاب در آرژانتین (1983)، اوگاندا (1986)، نپال (1990)، شیلی (1990) و چاد (1990) پدید آمد و کمیسیون‌های ناقص قبلی در اوگاندا (1974)، بولیوی (1982) و زیمباوه (1983) را هم دربرمی‌گرفت. آنها به منظور تمهید مقدمات اقامه‌ی دعوای کیفریِ احتمالی تشکیل شدند و هدفی جز ثبت اسناد و مدارک مربوط به جان‌باختگان و ناپدیدشدگان قهری نداشتند.

غبار اندوه و ماتم

اِیپریل ریس

لیزا شولمان، عصب‌شناسی که شوهرش را نه سال پیش بر اثر سرطان از دست داد، چنین به یاد می‌آورد: «غم و ناراحتی جدی‌ای وجود داشت اما مشکل اصلی این نبود؛ گم‌گشتگی و بیگانه‌شدن با محیط بود. احساس می‌کردم که در جهانی کاملاً بیگانه بیدار شده‌ام، چراکه کل زیربنای زندگی روزمره‌ام از اساس محو شده بود.»

خشکه‌مقدسان جدید

اَن اپلبام

قواعد اجتماعی در حال تغییرند و در اکثر موارد رو به سوی بهتر شدند دارند. اما کسانی که نتوانند رفتار خود را به سرعت با هنجارهای جدید تطبیق بدهند، بی‌معطلی به مجازاتی سخت دچار خواهند شد؛ مجازاتی که اینک نه در دادگاه بلکه در سپهر شبکه‌های اجتماعی رقم می‌خورد.
 

تسلّی از دیدِ ایمانوئل کانت

مهدی خلجی

اما چگونه می‌توانیم به‌نحو مناسبی باعث تسلیِ افراد داغ‌دیده و رنج‌دیده شویم؟ آیا به‌راستی می‌توانیم خودمان را «شریکِ» درد و غصه‌ی فرد داغ‌دیده کنیم؟ در غیر این صورت، چگونه می‌توانیم در عین عدم‌بی‌اعتنایی، مایه‌ی آرامش فرد داغ‌دیده شویم؟ نظر فیلسوفان دراین‌باره چیست؟

به سوی همبستگی: چپ در ترکیه‌ی کنونی

فاطمه مسجدی، بابک مینا

یکی از ویژگی‌های تحول سیاسی در ترکیه‌ی کنونی رشد سرمایه‌داری و برآمدن طبقه‌ای سرمایه‌دار و مسلمان است. این پدیده را چپ‌های سکولار در ترکیه چگونه می‌بینند؟ چپ‌ها چه نگاهی به جامعه‌ی خود دارند و چگونه مبارزه علیه سرمایه‌داری را به پیش می‌برند؟ درباره‌ی این مسائل با آتاکان چیپچی، سیاست‌شناس چپ‌گرا، گفت‌وگو کردیم.

از شورآباد تا کمپ‌های خصوصی، ترک اعتیاد با شکنجه

مریم فومنی

روند حبس و ترک اجباری معتادان از همان سال‌های نخست پس از انقلاب ۵۷ شروع شد. در دهه‌ی شصت، مصرف‌کنندگان موادمخدر را در خیابان‌ها دستگیر می‌کردند و به اردوگاه‌های ترک اعتیاد می‌فرستادند؛ اردوگاه‌هایی که زیرنظر «کمیته‌های انقلاب اسلامی» اداره می‌شدند و معروف‌ترین آنها، «شورآباد»، در سال ۱۳۶۱ در حاشیه‌ی شهر تهران راه‌اندازی شده بود.

شاپور راسخ و ما و اندیشه‌های اجتماعی‌مان

فریدون معزی مقدم

دکتر شاپور راسخ، استاد جامعه‌شناسی و از پیشگامان مطالعات و پیمایش‌های کمّی در ایران، چندی پیش در ۹۷سالگی درگذشت. در متن پیشِ رو به اثر مشترک شاپور راسخ و جمشید بهنام، مقدمه بر جامعه‌شناسی ایران، آسیب‌شناسیِ جامعه‌ی ایران در این کتاب، و همچنین نقد برخی از روشن‌فکرانِ آن دوره، مانند جلال آل‌احمد، به این اثر پرداخته شده است.

چگونه از دودستگی در جامعه بکاهیم؟

دومینیک پکر، جی ون باول

در سال 2020، وبسایت زوج‌یابیِ OkCupid از ۵ میلیون نفری که در سراسر جهان دنبال انیس و مونس بودند، پرسید: «آیا می‌توانید با کسی معاشرت کنید که عقاید سیاسیِ سفت‌وسختی متضاد با شما دارد؟» 60 درصد پاسخ منفی دادند، رقمی که ۷ درصد بیشتر از سال قبل بود.

صدرالدین الهی: روزنامه‌نگاری وسیله نیست، هدف است!

سیروس علی‌نژاد

در بیشتر زمینه‌های روزنامه‌نگاری کار کرده بود، خبرنگاری کرده بود، مجله‌نویسی کرده بود، پاورقی نوشته بود، ورزشی‌نویس مبرز و مشهوری شده بود، کیهان ورزشی راه انداخته بود، مصاحبه‌های فراوانی با استادان ادب فارسی انجام داده بود، گزارش‌های جانانه‌ای درباره‌ی شخصیت‌های ادبی نوشته بود، و به غیر از اینها چندین دیپلم و مدرک دکتری در جیب داشت.

۲۱ خبر خوب در سال ۲۰۲۱

گوین هینز

تعداد زندانی‌ها در هلند آن‌قدر کم شده که زندان‌های این کشور در حال تعطیل و تبدیل شدن به مدرسه، هتل و مراکز نگهداری از پناهجویان هستند.

یکی از بزرگان اهل تمیز

ایرج قانونی

شاهی که بر خود شاه است از میهن‌دوستی فرمان می‌گیرد، نه از خودپرستی؛ و در نگون‌بختی مردمانش، او را تدبیری جز سپردن خود به دست عواطف عالی انسانی نیست، و رام کردن خود از این راه. بهترین شیوه‌ی مدیریت بحران این است: فقط انسان باش، همین! بگذار انسان زمام امور را به دست گیرد و تعیین تکلیف کند.

سایه؛ گزارشی از زندگی چند پناهنده در ترکیه

نثار تاج

«از جمهوری اسلامی فرار می‌کنم، به جرم خواننده‌ی زن بودن. من فقط یک خواننده‌ی عروسی‌ هستم، توی محافل و جمع‌های فامیلی می‌خونم، خواننده که نیستم!» مأمورهای زن امنیتی که به در خانه‌ی پدرم آمده بودند، در جواب گفتند: زن باید بشینه خونه بچه‌داری‌ کنه! خجالت نمی‌کشی صدات به گوش نامحرم می‌رسه؟ امام جماعت مسجد محل، از من شکایت کرد، توی یکی از محله‌های شهر نجف‌آباد، پاسدارهای پایگاه بسیج، به من گفتند: دلت اسید می‌خواد؟ دیگه صدات به گوشمون نرسه!»

دزموند توتو: سخت‌ترین جمله برای ما این است که بگوییم «عذر می‌خواهم»

دزموند توتو

در دوران کودکی بسیاری از شب‌ها با درماندگی شاهد دشنام شنیدن و کتک خوردن مادرم از پدرم بودم. هنوز می‌توانم بوی الکل را به یاد بیاورم، ترس را در چشمان مادرم ببینم و نومیدیِ لاعلاجی را حس کنم که زمانی بر ما چیره می‌شود که نمی‌فهمیم چرا عزیزانمان به یکدیگر آسیب می‌رسانند. امیدوارم که هیچ‌کس، به‌ویژه یک کودک، چنین تجربه‌ای را از سر نگذرانَد.

آیا معتادان «سزاوار افسوس» هستند؟

بهار صبا

به‌رغم تغییراتی که در چند دهه‌ی اخیر در سیاست‌گذاری‌های مرتبط با مواد مخدر در ایران رخ داده است، انسانیت‌زدایی از مصرف‌کنندگان مواد مخدر همچنان ادامه دارد. زبان، تصویر‌سازی‌ها، رفتارهایی که از مصرف‌کنندگان مواد مخدر انسانیت‌زدایی می‌کند و خشونتی که علیه آنان اعمال می‌‌شود، با هم چه پیوندی دارند و اصلاً چرا باید همه‌ی ما به شیوه‌ی تصویرسازی از مصرف‌کنندگان مواد مخدر اهمیت بدهیم؟

دو رؤیا در یک سرزمین: چپ در فلسطین و اسرائیل

فاطمه مسجدی و بابک مینا در گفتگو با بودور حسن و ایلان پاپه

مناقشه‌ی پیچیده و طولانی فلسطین و اسرائیل چالش مهم و منحصربهفردی برای چپ، چه در سطح ملّی و منطقه‌ای و چه در سطح بین‌المللی، ایجاد کرده است. درباره‌ی این مسئله با بودور حسن، نویسندهی فلسطینی، و ایلان پاپه، تاریخ‌نگار نامدار اسرائیلی، گفت‌وگو کرده‌ایم، که متن آن را در ادامه می‌خوانید.

ایران و مسئله‌ی غرب و غرب‌ستیزی

گفت‌وگو با محمدرضا نیکفر

غرب‌ستیزی از اساسی‌ترین مسائلی است که بسیاری از ناسیونالیست‌ها، چپ‌ها و اسلام‌گرایانِ ایرانی در ۱۵۰ سال اخیر روی آن تأکید داشته‌اند. اما وقتی از غرب‌ستیزی سخن می‌گوییم، دقیقاً از چه سخن می‌گوییم؟ از چه زمانی غرب‌ستیزی در ایران ــ و به‌طورکلی در جهان‌سوم ــ رواج پیدا کرد؟ چه تفاوت‌هایی بین غرب‌ستیزی، استعمارستیزی و انتقاد به غرب وجود دارد؟ با محمدرضا نیکفر، پژوهشگر فلسفه و نویسنده، درباره‌ی این موضوع گفت‌وگو کرده‌ایم.

پایان دوران آنگلا مرکل، استادِ هنرِ ممکنات

امید رضایی

آنگلا دوروتئا مرکل فرزند اول یک کشیش و دین‌شناس پروتستان و معلم زبان‌های لاتین و انگلیسی بود. در اولین سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم و تقسیم آلمان بین بلوک شرق و غرب، خانواده‌ی آنگلا ــ که در آن زمان چند هفته بیشتر از تولدش نمی‌گذشت ــ از هامبورگ به آلمان شرقی مهاجرت کردند. یک شوخی رایج درباره‌ی آن دوران این است که «فقط دو گروه از آلمان غربی به شرق مهاجرت می‌کردند: کمونیست‌ها و دیوانه‌ها.»

زنگ سیلی‌

رسول بابکری

قاعده در رفتار با بچه‌ها هنوز این است که «چوب معلم گل است». این قاعده آن‌قدر جاافتاده که در تصویر ارائه‌شده از مدارس در سینما و صدا‌و‌سیمای جمهوری اسلامی نیز نمایان است؛ «مدیر»، «آقای ناظم»، «معاون» و «معلم» دلسوزی که خط‌کش در دست به این سو و آن سو می‌رود. پیش‌فرض رایج این است که چندصد دانش‌آموز را صرفاً با زبان خوش نمی‌توان اداره کرد.