یادهایی از هوشنگ نهاوندی

از هر چهار شهروند ونزوئلا، یک نفر کشور را ترک کرده است. هفت سال قبل، شمار شهروندانی که کشور را ترک می‌کردند ــ خواه مهاجران یا گریختگان از وطن ــ یک نفر از هر ده نفر بود.

فخرالنساء زید، نقاش برجسته، به لطف آثار انتزاعی‌اش در مکتب پاریس شهرت یافت. عالیه برگر با حکاکی‌ها و نقاشی‌هایش هنر مدرن ترکیه را دگرگون ساخت و فوریه کورال کاشی‌کاری عثمانی را در معماری مدرن ترکیه احیاء کرد. 

آیا کسی باور می‌کند که نویسنده‌ای دیگر نتواند بنویسد، فقط به این علت که چیزی برای خوردن ندارد؟ آیا برای کسی مهم است که در گوشه‌ای از دنیا مردمی چنان گرسنگی می‌کشند که نفسشان درنمی‌آید؟

سه دهه پس از سال ۱۹۸۹، وقایع و گرایش‌های غالب در اروپای شرقی نشان داد که انتقال دموکراتیک به آسانی برگشت‌پذیر است. از جمله نشانه‌های چنین وضعیتی این است که این منطقه به مکانی مساعد برای ابداع، اقتباس و توزیع نظریه‌های توطئه مبدل شده است. 

چه کسی از آندریا دورکین می‌هراسد؟‌ زمان نشان داد که خیلی‌ها از صراحت او می‌ترسند. دورکین تا وقتی زنده بود، در میان بسیاری از آمریکایی‌ها منفور بود. 

شکسپیر در نمایش‌نامه‌ی هر طور که میل شماست از زبانِ ژاکِ ماتم‌زده می‌گوید: «دنیا صحنه‌ی نمایشی بیش نیست!» چنین نظری قدیمی است و سابقه‌اش به یوونال، شاعر رمیِ دوران باستان، برمی‌گردد: «کل یونان صحنه‌ای بیش نیست و یونانیان همه بازیگرند.»

اهواز با بیست محله‌‌ی حاشیه‌نشین بیشتر از همه‌ی شهرهای ایران حاشیه‌نشین دارد و خوزستان با ۱/۷۵ میلیون نفر حاشیه‌نشین، بیشتر از همه‌ی استان‌های دیگر ایران. 

شوتی خودرویی است دستکاری‌شده با سرعت بالا که رانندگانش معمولاً به صورت گروهی در نیمه‌های شب بدون هیچ‌گونه استراحت و توقفی گاه ۲۰۰ کیلومتر در ساعت می‌رانند تا بارشان را به مقصد برسانند. 

 چگونه می‌توان خشونت را بهتر درک و مدیریت کرد. دکترادزهد عمر خود را صرف گفت‌وگو با زندانیانی کرده است که مرتکب خشونت‌های هولناک، از جمله قتل، شده‌اند. یکی از متداول‌ترین سؤالاتی که از او پرسیده می‌شود این است که آیا همه‌ی این افراد ذاتاً شرور نیستند؟

پیتر سینگر، متولد ۱۹۴۶ در ملبورن و استاد بازنشسته‌ی دانشگاه پرینستون، یکی از تأثیرگذارترین فیلسوفانِ معاصر اخلاق است، به‌ویژه به علت آثاری که در زمینه‌ی اخلاق کاربردی (شامل حقوق حیوانات و اخلاق زیستی) و دیگردوستیِ مؤثر منتشر کرده است. 

اشپربر فریب‌خورده بود. اما به قول خودش، فریب‌ هم داده بود. جوانانی ناآگاه به تشویق او به حزب راه یافته بودند. اکنون در آتش عذاب وجدان می‌سوخت. می‌خواست کاری بکند برای نسل‌های بعد. نقطه‌‌ی آغاز برای اشپربر، اینجا بود: جباریت و تحلیل آن!

از اواسط دهه‌ی هشتاد، برخی از زنان زندانی سیاسی که اغلب روزنامه‌نگار یا کنشگر حقوق زنان بودند، بر خلاف آیین‌نامه‌ی سازمان‌ زندان‌ها مبنی بر تفکیک محل بازداشت و حبس زندانیان بر اساس معیارهایی از جمله اتهام و جرم، به بند عمومی فرستاده می‌شدند تا به حساب مقامات قضایی و امنیتی، وسط «مجرمان خطرناک» گیر بیفتند و «مجازات مضاعفی» را تحمل کنند.

در آغاز قرن بیستم، آن کشتیِ غول‌پیکرِ ۱۳۵ متری مایه‌ی افتخار ناوگان تجاریِ ایتالیا و مشهورترین اقیانوس‌پیمای آن کشور بود و افراد سرشناسی نظیر آرتورو توسکانینی (رهبر ارکستر)، لوئیجی پیراندلو (نویسنده) و کارلوس گاردِل (از مشاهیر تاریخ تانگوی آرژانتین) را جابه‌جا کرده بود. 

از زمان به قدرت رسیدن رجب طیب اردوغان در سال ۲۰۰۲، روندی پیوسته و نظام‌مند برای تضعیف حقوق زنان در ترکیه آغاز شد. این روند در کنار تلاش‌ برای اسلامی‌کردن جامعه، به‌ویژه از طریق ترویج ارزش‌های خانوادگیِ محافظه‌کارانه و هنجارهای دینی، ادامه یافته است.

ناهمسانی تفاسیر سیاسی از نسبی‌انگاری را چگونه می‌توان توجیه کرد؟ چرا آموزه‌ای فلسفی که عمدتاً به ماهیت حقیقت و جایگاه هنجارها مربوط است وارد مباحث و مناقشات سیاسی گوناگون می‌شود؟ در رابطه با استفاده از نسبی‌انگاری برای توجیه آنچه در اصل زیر پا گذاشتن حقوق بشر و از بین بردن آزادی‌های مدنی به نام شرایط فرهنگی و تاریخی است، چه می‌توان گفت؟

بعضی از اهالی بلوک شرق حدس می‌زدند که انبوه کتاب‌های ممنوع به‌طور تصادفی به دست لهستانی‌ها نمی‌رسد. اما فقط عده‌ی کمی می‌دانستند که ارسال این کتاب‌ها بخشی از عملیات اطلاعاتی آمریکا است که در واشنگتن به «برنامه‌ی کتاب سازمان سیا» شهرت داشت و چند دهه ادامه یافت.