یادهایی از هوشنگ نهاوندی

بانک جهانی تخمین می‌زند که رشد اقتصادی در سال ۲۰۲۵ به «۲/۳ درصد کاهش خواهد یافت، که نسبت به سال گذشته در اغلب اقتصادها روندی کاهشی دارد»؛ رقمی که «کندترین نرخ رشد جهانی از سال ۲۰۰۸» توصیف شده است.

رونالد ریگان، رئیس‌جمهور آمریکا، زمانی گفته بود: «هولناک‌ترین نُه کلمه در زبان انگلیسی این‌هاست: من کارمند دولت‌ هستم و می‌خواهم به شما کمک کنم.» این سخن او مثال بارز روایت سیاسی‌ای بود که از میل به کاهش اقدامات دولت حکایت می‌کرد.

هراری در تعریف اومانیسم می‌نویسد: «باور به اینکه احساسات انسانی، منبع عالی اقتدار هستند؛ چه در سیاست، و چه در اقتصاد، اخلاق و هنر.» 

گرچه در ظاهر، تبعید اسدی با مهاجرتش به سوئد به سال ۱۳۵۴ آغاز شد، اما ریشه‌های آن در دل همان وطنی روئید که می‌بایست مأمن و مأوایش باشد، اما پذیرنده و پذیرا نبود.

مجلس مؤسسان نهادی ویژه و موقت است که برای بررسی و تصویب قانون اساسی جدید تشکیل می‌شود. اعضای این مجلس باید نماینده‌ی طیف‌های گسترده‌ای از جامعه باشند تا مشروعیت، دموکراتیک و همه‌شمول بودن قانون اساسی جدید تضمین شود.

به نوشته‌ی علی امینی «وقتی شاهزاده‌ها رفتند مادرم به دیدن رضا شاه رفت و به او گفت خیالش از بابت قاجاریه راحت باشد. بعد از آن هم هر وقت مشکلی پیش ‌می‌آمد مستقیماً به رضا شاه مراجعه ‌می‌کرد.»

در پای صخره‌های سنگلاخ ساحل بیروت کلاب‌های ساحلیِ خصوصی وجود دارد. برای بسیاری از بیروتی‌هایی که دوران جنگ داخلی ۱۹۹۰-۱۹۷۵ را از سر گذراندند این کلاب‌های ساحلی یگانه مجرای ابراز احساسات در ماه‌ها و سال‌های حصر و محاصره بود.

محله‌ی «منبع آب» (یا کوی منبع آب) در شرق اهواز و در منطقه‌ی هفت شهرداری قرار دارد و یکی از نخستین محلات کارگرنشین و حاشیه‌نشین این شهر است. 

ایوان کارامازوف از برادرش آلیوشا می‌خواهد که فرض کند قدرتی دارد که به واسطه‌ی آن، بتواند جهانی را بیافریند که در آن، آدم‌ها تا ابد در صلح و صفا و خوشبختی به سر برند. ایوان می‌گوید، فقط یک مشکل کوچک وجود دارد: تو باید برای رسیدن به چنین دنیایی، یک کودک بی‌گناه را تا سرحد مرگ شکنجه بدهی. 

برای فهم زندگی عرب‌های ایران، شناخت ساختار قبیله یک ضرورت است. عرب‌های ایران گرچه دیگر به شکل قبیله‌ای زندگی نمی‌کنند اما اسم و رسم و ساختار قبیله‌ها هنوز در بین آنها زنده است. 

اخلاق مراقبت بر این ایده‌ی ساده و روشن استوار است: انسان‌ها آسیب‌پذیرند. ما وابسته به دنیا می‌آییم و در سراسر زندگی به یکدیگر وابسته‌ایم. ما بیمار، نیازمند و سوگوار می‌شویم. از این نظرگاه، عاملیت اخلاقی نه در خودبسندگی بلکه در چگونگیِ پاسخ ‌دادن به نیاز دیگران شکل می

فردریش لیست، نظریه‌پرداز آلمانی ناسیونالیسم اقتصادی در قرن نوزدهم، گفته بود که «ملت بین فرد و بشر قرار دارد.» او خوش‌بین بود. دو قرن بعد، به نظر می‌رسد که فرد و بشر، هر دو، زیر ملت قرار دارند.

دو اقتصاددان هلندی تخمین زده‌اند که حدود ۲۵ درصد از کارمندان فکر می‌کنند که شغلشان از نظر اجتماعی بی‌اهمیت است، یا دست‌کم درباره‌ی ارزش اجتماعی آن تردید دارند.

حتی اگر یاد بگیریم که در قضاوت دیگران، کمتر عجله به خرج دهیم، نمی‌توانیم از برخی پرسش‌های اخلاقی چشم بپوشیم. مثل اینکه، آیا می‌توانیم در جامعه‌ای نا‌شریف، شریف باقی بمانیم؟ آیا می‌توانیم زیرِ سلطه‌ی نظامی جنایتکار، به فساد آلوده نشویم؟

بر اساس یافته‌های تحقیق سال ۲۰۱۹ دانشگاه نورث وسترن آمریکا، که به سفارش «مؤسسه‌ی فیلم دوحه» انجام شد، ۲۶ درصد از فیلم‌سازان مستقل جهان عرب را زنان‌ تشکیل می‌دهند. در کشورهایی مثل لبنان، مراکش و تونس، یک چهارم از کل کارگردانان زن هستند. 

درست ۴۸ سال از چاپ اولین کتابم می‌گذرد، نزدیک به سی سال از این مدت را من یا ناشرم صرف آن کردیم که پسربچه‌هایی را که هیچ چیز از ادبیات نمی‌دانند و صرفاً به قصد تحقیر نویسنده در آن سوی میز نشانده شده‌اند، متقاعد کنیم که با صدور مجوز برای چاپ کتاب‌هایم هیچ قدرتی ساقط نخواهد شد. اما آن‌ها حرف ما را باور نمی‌کردند. 

آیا تقدس سنت می‌تواند رنج یک موجود زنده را نادیده بگیرد؟ آیا آزادی دینی باید شامل حق آسیب ‌رساندن به دیگر جانداران باشد؟ و مهم‌تر، آیا می‌توان سنتی همچون قربانی کردن را بازاندیشید، بی‌آنکه روح ایمان آسیب ببیند؟